عنصری به نام عدم ریسک پذیری در فضای استارتاپی ایران
گزارشگر : هدی رضایی
دیگر دوره ی کنار خیابان ایستادن و دست تکان دادن برای اینکه خودرویی هم مسیر با شما باشد و سوارتان کند گذشته است. این روزها دیگر میتوان با تاکسی یاب های آنلاین و اینترنتی به راحتی مبدا و مقصد را مشخص کرده و با فشردن یک دکمه روی موبایل درخواست تاکسی داد. شرکتهای زیادی در این حوزه وارد بازار شده اند که یکی از انها سامانه حمل و نقل هوشمند دَش است. این شرکت از ابتدای سال ۹۵ نسبت به بررسی ابعاد ایجاد بستری مناسب برای یک شغل واقعی برای قشر گسترده ای از جامعه توسط کارشناسان مجرب اقدام نمود و ماحصل این امر کارآفرینی در زمینه ارائه خدمات حمل و نقل شخصی به صورت نوین گردید. این کارآفرین بخش خصوصی رانندگان خود را از مزایایی چون امکانات بیمه تامین اجتماعی، بازنشستگی و … بهره مند میسازد و درصدد است روندی رو به جلو همراه با پیشرفت در سبک حمل و نقل هم میهنان عزیز بردارد. در همین رابطه، کالاسودا گفتگویی را با ما مهندس علی شجاعی، عضو هیئت مدیره استارتاپ دَش ترتیب داده است که حاصل آن را در ادامه میخوانید.
ابتدا در خصوص ماهیت و طرح این استارتاپ صحبت بفرمایید. ایده نخست آن استارتاپ از کجا آمد؟
سامانه حمل و نقل هوشمند دش در زمینه خدمات آنلاین حمل و نقل مسافر و کالا، فعالیت خود را به صورت جدی شروع کرد. با توجه به اینکه در حال حاضر رانندگی جزو مشاغل کاذب محسوب میشود و دارای بیمه و بازنشستگی و خدمات دیگر نیست. در همین اوضاع تصمیم گرفتیم که روی این موضوع وقت بگذاریم و حدود یک سال و نیم به بررسی این قضیه و طراحی اپلیکیشن مناسب برای مسافرگیری آنلاین پرداختیم که هم ایرانی بوده و هم مزایایی را برای راننده فراهم کند که شغلی پایدار را برایش به ارمغان آورد. پیش از این تاکسیرانی بخشی از رانندگان را بیمه میکرد که اکنون آن هم به صورت تعلیق درآمده است، اما ما ادعا میکنیم که اولین مجموعه ای هستیم که رانندگان را بر اساس کارکردشان در ماه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار میدهیم. و در واقع مزیت رقابتی ما نسبت به دیگر سرویس های تاکسیرانی اینترنتی همین موضوع است.
چالش ها و مشکلات پیش روی شما چیست و یا چه خواهد بود ؟و اگر به مشکلی برخورد کنید کدام نهادها یا مراجع قانونی از شما حمایت خواهند کرد؟
متاسفانه خیر نهادی برای این کار وجود ندارد، چون پیش از این نیز اسنپ و تپسی هم مشکلاتی را تجربه کرده اند و نتوانستند پیگیری کنند. ارگان یا موسسه ای برای ما معرفی نشده است که از نظر حمایت قانونی زیر مجموعه آنجا محسوب شویم، تنها سازمان امور صنفی رایانه اندکی به اوضاع به صورت موقت سر و سامان داد و شرکتهایی مانند اسنپ و تپسی و دیگر استارتاپ ها را تحت مجموعه خود قرار داد. اما این حمایت تنها در حد یک مجوز است و اگر واقعا یک مشکل حقیقی به وجود آید، هیچ ارگانی پاسخگو نیست. بدین ترتیب هر مشکلی که برای مجموعه های نوپایی مانند ما پیش آید، باید خودمان دنبال راه حلی قانونی یا غیر قانونی بگردیم تا آن را حل کنیم.
اعضای شما ابتدا چند نفر بودند و اکنون چند نفرند ؟ برای چند نفر اشتغالزایی کرده اید ؟
ما فعالیت رسمی خود را از ۱ مهر ماه شروع کردیم. ابتدای کار ۲ نفر متولی این امر بودند که اکنون به حول و قوه الهی ۱۲ نفر کارمند دفتری داریم که در شرکت مستقر بوده و فعالیت میکنند. از طرف دیگر حدود ۸۰۰ راننده داریم که ثبت نامشان کامل شده است اما افرادی که در سامانه ما ثبت نام کرده اند بالای ۳ هزار نفر اند که البته این افراد را فعلا مد نظر قرار نمیدهیم و ثبت نام واقعی را مربوط به مواردی میدانیم که مدارکش تکمیل شده است و میتوانند فعالیتشان را شروع کنند.
مشتریان شما از چه قشری هستند ؟
مشتریان ما هر نوع قشری را شامل میشوند، ما برای بانوان نیز سرویس خاصی داریم که از ابتدای آذر ماه استارت میخورد. ولی در حال حاضر مردم از همان سرویس اقتصادی و تشریفاتی که داریم میتوانند استفاده کنند.
سرمایه اولیه استارتاپتان چه میزان بوده و اگر مدیری بخواهد چنین استارتاپی را بنیان بگذارد به چه میزان سرمایه نیاز خواهد داشت؟ سود این نوع فعالیت استارتاپی چگونه تامین می شود ؟
شرکت دش یکی از ۲۵ شرکت هولدینگ سرمایه گذاری راه طلایی تجارت پویا است و سرمایه اش توسط این شرکت تامین میشود. به طور کلی برای استارتاپ ها بسته به نوع فعالیتی که دارند، سرمایه اولیه متفاوت است، اما اگر فردی بخواهد در چنین استارتاپ تاکسی یاب و پیک یاب هزینه کند، به حداقل سرمایه اولیه ۱٫۵ تا ۲ میلیارد تومان نیاز دارد که بتواند بحث تبلیغات و مارکتینگ را نیز ساپورت کند.
در خصوص سود هم باید بگویم که ما در ابتدای کار هدفمان برگشت سرمایه نیست، چون شروع کار را با ارائه طرح های تخفیف دار آغاز کردیم که بتوانیم با سرمایه اولیه جذب راننده و مسافر داشته باشیم. چیزی که طبق چارت پنل اقتصادی مان چیده شده، برگشت سرمایه را چیزی حدود یک سال تا یک سال و نیم دیگر برآورد کرده ایم.
اگر زمان به عقب باز گردد چه فعالیت هایی را انجام می دهید و چه فعالیتهایی را از روند کاری خود حذف می کنید ؟ از نظر مدیریتی، منابع انسانی، برنامه های مارکتینگ و … ؟
استارتاپهایی که زودتر به این قضیه فکر کردند و وارد این حوزه شدند، موفق ترند. حتی طبق بررسی هایی که در دنیا به انجام رسیده است، ۵ نفر اول موفقترین و ثروتمندترین افراد دنیا در زمینه فناوری اطلاعات کار میکنند. ما در زمینه کار قبلی مان که در بخش مهندسی بودیم، اگر همان انرژی را از ابتدا روی بحث فناوری و اپلیکیشن میگذاشتیم، شاید امروز پیشرفت بیشتری حاصل میشد.
مزیت رقابتی شما نسبت به سایر رقبا چیست ؟بیزینس مدلتان چیست و راه های کسب درامدتان شامل چه مواردی می شود؟
نسخه جدید اپلیکیشن ما قرار است طی ۲۰ روز آینده به بازار آید. در روزهای اخیر به دلیل مشکلی که برای یکی از مسافران یکی از شرکت های همکار پیش آمد و آن بحث امنیت مسافر بود. ما روی همین بحث گپ امنیتی مانور دادیم و اتاق فکر ما ایده هایی بکر در این خصوص ارائه دادند که برنامه نویسان ما روی آن مشغول به کارند. نسخه جدید اپلیکیشن ما که کمتر از یک ماه دیگر ارائه میشود این تغییرات را در خود خواهد داشت و امن ترین اپلیکیشن در بخش سامانه حمل و نقل هوشمند موجود در ایران خواهد بود. ما همه مشکلاتی که قرار است برای مسافر و حتی راننده پیش آید را پیش بینی کردیم و سعی میکنیم انها را به حداقل برسانیم. چون مشکلاتی مانند همان مشکل اخیر بازخورد خیلی بدی در جامعه برای این قشر زحمتکش داشت و نباید تکرار شود.
چه ابزارها و یا نرم افزارهایی استفاده می کنید؟ به نظر شما کدام یک از شبکه های اجتماعی در ایران کاربردی تر هستند؟
ما به جز اپلیکیشن، صفحه اجتماعی اینستاگرام هم داریم. همچنین کانال کاربران در تلگرام نیز راه اندازی شده و تبلیغات محیطی هم داشتیم. از هر دو طریق تبلیغات دیجیتال و محیطی در حال تبلیغ و جذب راننده و مسافر هستیم.
بسیاری از استارتاپهای برای زودتر رسیدن به سطح مقصود از یک سری شتاب دهنده استفاده میکنند، در خصوص این شتاب دهنده توضیح دهید و حضور انها را در پیشرفت چقدر مفید میدانید؟
شرکت ما هم در این خصوص همکاری هایی با شتاب دهنده ها انجام داد، اما متاسفانه راه به جایی نبرد چون از نظر آنها ریسک این همکاری بالا بود. هویت شتاب دهنده ریسک پذیری است، اما عملا در ایران چنین چیزی نداریم، یعنی شتاب دهنده های ایرانی ابتدا باید کاملا مطمئن شوند که سرمایه شان طی یک سال یا کمتر برمیگردد سپس اقدام میکنند، آن هم با تضامین مختلف که در پس هر کدام داستانی وجود دارد! اما آنچه که باید واقعا انجام شود ریسک پذیری است و باید روی یک حوزه متمرکز شده و سرمایه گذاری شود تا به سرانجام برسانید، اما این ریسک نیز وجود دارد که ممکن است پروژه با موفقیت به انجام نرسد. چنین چیزی در ایران وجود ندارد و شرط ها و بایدهای زیادی در ان دخیل است.
نظرتان در مورد رقبا و یا استارتاپ های مشابه چیست ؟ و با اهداف و چشم اندازی با انها رقابت خواهید کرد و چشم انداز ۵ سال آتی خود را چگونه می بینید ؟
طرح و پلنی که برای ۵ سال آینده چیدیم قابل عرض نیست اما در کل برای ۵ سال آینده پیش بینی کردیم که پایاپای دو رقیب اصلی خود یعنی اسنپ و تپسی فعالیت کنیم . برای جذب راننده و مسافر نیز مزیتهای مختلفی را در نظر خواهیم گرفت که بیمه رانندگان یکی از این مزیتهاست که تا کنون ارائه شده است. برای ادامه راه نیز برنامه های مختلفی داریم که به مرور و همگام با پیشرفت مجموعه ان را ارائه خواهیم داد تا بتوانیم هم جذب راننده و هم جذب کاربر بیشتری داشته باشیم.
نظرتان در مورد سرمایه گذاری ریسک پذیر در ایران چیست ؟
مجامع دانشگاهی در ایران که در خارج از حیطه خود و در بحث فناوری کار میکنند، ایده های خیلی خوبی دارند، منتهی چون سرمایه گذار ندارند، اکثرا این ایده ها به بار نمینشیند. در نمایشگاه الکامپ امسال که استارتاپهای زیادی جمع بودند، از میان ۷۰۰ تا۸۰۰ طرح و ایده ای که وجود داشت، حداقل ۱۰۰ طرح مفید بود که روی کاغذ به نتیجه میرسید. این استارتاپها چون سرمایه گذار ندارند، با بودجه کم و سرمایه اندک کار را شروع میکنند و متاسفانه بعد ۲-۳ ماه هم سرمایه دود شده و هم پروژه و ایده به سرانجام نمیرسد و ضربه بزرگی نیز میخورند. در ایران بحث ریسک پذیری تعریف نشده است و اگر ایده ای را نزد سرمایه گذار ببرید، او تنها در صورتی که قانع شود این پروژه سود و موفقیت حداقل ۹۰ درصدی برای او خواهد داشت در آن شریک خواهد شد.
لینک کوتاه:
