کوچ کسب و کارها از تلگرام زمان و هزینه زیادی می طلبد
مرتضی میرمهدی
کارشناس و فعال در حوزه کسب و کار
این روزها که مبحث فیلترینگ شبکه های اجتماعی و به طور اخص تلگرام مطرح است ، پرسش بسیاری از فعالان حوزه کسب و کار این است که آینده استارتاپ ها و دیگر گروه های مبتنی بر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی چه خواهد بود .
شاید برای پاسخ دادن به این پرسش بهتر باشد ابتدا دسته بندی کلی و دقیقی داشته باشیم از کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت و فضای مجازی .
کسب و کارهای اینترنتی به ۳ گروه اصلی تقسیم می شوند :
گروه نخست ؛ شرکت های مشخصی که کسب و کاری stable دارند . درواقع یک کسب و کار کاملا تعریف شده که در حال ارائه خدمات و یا فروش کالاها به مشتریان مشخص خود هستند.
این گروه افزون بر تبلیغات محیطی (مثل کاتالوگ،بیلبورد و..) از تبلیغات مجازی در بستر شبکه های اجتماعی استفاده می کنند .
گروه دوم ؛ گروهی که شاید شرکت مشخص و یا وضعیت stable ندارد . اما توانایی ارائه کالاها و یا خدمات مختلفی را به کاربران دارد . این گروه به دلایل مختلف(هزینه ها و …) شرکت یا سازمان رسمی و بزرگی ندارند .اما در عین حال توان تولید و فروش کالاهای مختلف را دارند .
گروه سوم ؛ گروهی که بیشترین ضربه را در جریان فیلترینگ و اختلال در شبکه های اجتماعی می خورند، افرادی هستند که کسب و کارشان بر پایه نرم افزار شکل گرفته . برای مثال مدیر یک کانال تلگرامی با تعداد مخاطبان بالا . این گروه شامل افرادی است که از برخی از صاحبان کسب و کارهای نوپا وجهی را دریافت و در ازای آن کسب و کار مربوطه را تبلیغ می کند . اگر این کانال ، نرم افزار و برنامه ها نباشد ، بنابراین در نهایت بستر نرم افزاری مناسبی که بتوان تبلیغات را در آن ها انجام داد نیز وجود نخواهد داشت .
این ها ۳ گروه اصلی هستند که صاحبان کسب و کار را تشکیل می دهند . گروه هایی که اتفاقا استارتاپ ها را نیز در خود جای داده اند . گروه هایی که خدمات غیر دفتری یا غیر حضوری ارائه می دهند (به هر دلیلی؛ یا مسائل مالی ، یا عدم الزام برای تاسیس دفتر ) و البته گروه سوم که به طور اساسی وابسته به فضای مجازی و یک نرم افزار به خصوص فعالیت می کنند .
در کنار همه این ها افرادی نیز هستند که به شکل ثانویه و ثالث از طریق فضای مجازی و شبکه های اجتماعی ارتزاق می کنند . برای مثال ، فرض کنید من قصد دارم یک پوستر را برای فضای مجازی به عنوان بنر طراحی و تبلیغ کنم . بنابراین باید به سراغ یک طراح حرفه ای رفته و مبلغی را به عنوان حق الزحمه به وی پرداخت کنم تا پوستر مورد نظرم را برای من طراحی کند . از سوی دیگر من زمان خود را نیز صرف این پروژه می کنم .
بنابراین همه این ها دست به دست هم می دهند تا در کنار من، تعداد دیگری از افراد نیز در فضای مجازی به ارتزاق بپردازند . من در حال فعالیت مستقیم تجاری (خرید و فروش و ارائه خدمات ) هستم ، اما در کنار من گروه های جانبی دیگری نیز چرخه اقتصاد را می چرخانند .
اکنون اگر در جریان فعالیت های شبکه های اجتماعی اختلالی ایجاد شود ، افزون بر من ، گروه های دیگر نیز متضرر می شوند . حتی می توان گفت: گروه ثانویه و ثالث بیش از سایرین متحمل ضرر می شوند. چرا که فعالیت این گروه ها در فضای مجازی مبنی بر تبلیغات کانال های دیگر در کانال خودشان است . چرا که ؛ بحث اطمینان به شبکه های اجتماعی نیز از بین می رود ، شاید بسیاری از افراد تاب و توان این را که بخواهند مرتب از فیلتر شکن ها (که آن هم مرتبط قطع و وصل می شود ) استفاده کنند را نداشته باشند . البته این را هم باید در نظر داشت که فیلترینگ باعث کاهش بازدید تبلیغات می شود .
همه این موارد دست به دست هم می دهند که مخاطبان آنلاین یک شبکه اجتماعی ریزش داشته باشند و این در حالی است که مدیر یک کسب و کار هزینه ای را صرف کرده تا در ساعتی مشخص و با حجمی معین در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی تبلیغات داشته باشد .
در نهایت همه این ها دست به دست هم می دهند تا با حذف گروه های سوم ، به مرور دیگر گروه ها نیز تاثیرات مخرب این اختلال ها را دریافت و تجربه کنند و به تدریج دیگر کسب و کارها نیز دچار اختلال شوند .
بنابران این اختلال ها را می توان زنجیره ای تلقی کرد که از گرافیست ، تولید کننده محتوا و مدیر کانال تلگرام تا صاحبان کسب و کار را متضرر می کند و در نهایت آسیب پذیر شدن این زنجیره به اقتصاد کلان آسیب خواهد زد .
به بیانی دقیق تر ؛ فعالیت در فضای مجازی برای کسب و کار درست مثل حرکت روی یک چاقوی دولبه است . حرکتی که می تواند بسیار ریسک پذیر باشد . این فضا از یک سو می تواند روی روند فروش ، شناخته شدن، موفقیت و دیگر جنبه های کار شما اثرات مثبت داشته باشد و از سوی دیگر می تواند در عرض یک شب(همانطور که این روزها می بینیم ) روند یک کسب و کار نوپا را به طور کلی مختل کند و به عبارتی منفی عمل کند . بنابراین شما تعداد زیادی از مخاطبان خود را از دست خواهید داد .
شاید عده ای برای توجیه این شرایط بگویند می توان به دیگر نرم افزارها کوچ کرد ، اما پاسخ این است که اساسا مشخص نیست که دیگر نرم افزارها ، تا چه حد موفق به جذب مخاطبان می شود . چرا که این یک فرایند زمان بر و البته متضمن صرف هزینه هایی است . در کنار همه این ها ، حتی ممکن است همین پیام رسان و نرم افزار جدید نیز دچار فیلترینگ شوند .
همانطور که ما این تجارب را پیش از این در خصوص نرم افزارهایی مثل وایبر داشتیم . وایبری که پیش از محبوبیت و همه گیر شدن تلگرام، به شدت محبوب بود ، اما اکنون، هیچ خبری از این پیام رسان نیست .درواقع فیلتر شدن وایبر باعث کوچ مخاطبان به تلگرام شد .
اگرچه دور از ذهن نیست که فیلتر تلگرام در درازمدت سرنوشتی مثل وایبر خواهد داشت و مخاطبان به یک پیام رسان دیگر مهاجرت می کنند ، اما این موضوع همانطور که اشاره شد زمان بر است و صاحبان کسب و کار را به خانه اول خود می فرستد . در نهایت این فرایند قطعا ضررها و تبعات پرشماری برای صاحبان کسب و کار و استارتاپ ها خواهد داشت . افرادی که به شکل شناور و یا بر پایه یک نرم افزار فعالیت می کنند .
بنا بر این معتقدم افزون بر صاحبان کسب و کارها و استارتاپ ها ، گروه های دیگری مثل تولید کنندگان محتوا ، طراحان بنرها و بسیاری دیگر نیز از این جریان متضرر خواهند شد .
لینک کوتاه:
