کاتالیست خودرو یا کاتالیزور بخش مهمی از سیستم اگزوز خودرو است که ترکیبات مضر موجود در اگزوز را به ترکیبات بی‌ضرر تبدیل می‌کند؛ در این شرایط میزان آلودگی محیط‌زیست کاهش پیدا خواهد کرد. اما این قطعه همانند سایر قطعات به کاررفته در خودرو عمر مفیدی دارد و بعد از مدتی کارایی خود را از دست داده و میزان فیلتر آلودگی‌های درون اگزوز را کاهش می‌دهد. در این راستا باید به فکر تعویض آن باشید. با ما همراه باشید تا در مورد کاتالیست و نحوه تشخیص معیوب بودن آن، اطلاعات کاربردی به دست بیاورید.
کاتالیست خودرو چیست؟
اگر به شیمی علاقه دارید بدون شک واژه کاتالیزور را شنیده‌اید که باعث تسریع یک واکنش شیمیایی می‌شود. کاتالیست یا همان کاتالیزور خودرو نیز از مواد کاتالیزوری برای تبدیل گازهای مضر به گازهای بی‌ضرر، قبل از خروج از اگزوز خودرو استفاده می‌کند. بنابراین وظیفه یک کاتالیست خودرو جذب گازهای مضری است که از سیلندر موتور تولید شده و به درون اگزوز راه پیدا می‌کند؛ درنهایت این گازهای مضر را به گازهای بی‌ضرر تبدیل خواهد کرد تا آسیب کمتری به محیط‌زیست وارد شود.
به‌طور عادی اگزوز خودرو باعث انتشار آلاینده‌های مضر در هوا و محیط‌زیست می‌شود که درنهایت باعث آلودگی هوا و باران‌های اسیدی خواهد شد. اما با اختراع کاتالیست در سال 1975 این قطعه به‌عنوان بخش مهمی از سیستم کنترل انتشار گاز خودرو تبدیل شد و امروزه باید در همه خودروها به کار گرفته شود. امروزه در خودروهای مدرن کاتالیست ها در کنار موتور قرار می‌گیرند تا سریع‌تر گرم شود؛ زیرا در هنگام گرم بودن کارآمدترند. خودروهای دیزلی مدرن دارای فیلتر (DPF) هستند. این فیلتر کار مشابه ای با مبدل کاتالیزوری انجام می‌دهد اما تعداد بیشتری ذرات و دوده را از بین می‌برد.
علائم خرابی کاتالیست خودرو
یک مبدل‌های کاتالیزوری عمر مفیدی دارد و ممکن است بعد از 3، 4 تا 10 سال کارایی خود را از دست بدهد. اما این عدد در خودروها با کارایی مختلف، متفاوت است. شما ما مشاهده علائم زیر می‌توانید متوجه خراب شدن کاتالیست شوید.
به‌طورکلی کاتالیست در دمای بالا عمل کرده و قادر به تبدیل گازهای مضر به گازهای بی‌خطر است. بنابراین زمانی که این افزایش دما در کاتالیست رخ ندهد؛ به درستی کار نمی‌کند. در این راستا می‌توان با دستگاهی به نام حرارت سنج اینفرارد دمای کاتالیست را اندازه‌گیری کرد.
یک کاتالیست ممکن است با علائم زیر در خودرو، مشکل خود را بروز دهد:
- افزایش مصرف سوخت: زمانی که کاتالیست شما خراب است قادر نیست گازها را فیلتر کرده و آن‌ها را از اگزوز خارج کند؛ در نتیجه فشار هوا درون خودرو زیادتر شده و این امر منجر به مصرف سوخت بیشتری خواهد شد.
- خروج دود بد بو (بوی گوگرد): یکی دیگر از نشانه‌های خرابی کاتالیست دود بد بویی است که از اگزوز خودرو شما خارج می‌شود و این نشان‌دهنده عدم توانایی کاتالیست در فیلتر گازهای مضر و خروج گازهای بی‌ضرر است. درواقع این بو شبیه بو تخم‌مرغ فاسد شده است.
- روشن شدن چراغ چک موتور
- استارت نخوردن خودرو و یا به‌سختی استارت خوردن آن
- افت شتاب گیری خودرو: اگر شتاب خودرو شما طرز قابل محسوسی ضعیف شده است ممکن است کاتالیست خراب باشد.
دلایل خرابی کاتالیست خودرو
- یکی از رایج‌ترین دلایل خرابی کاتالیست تصادف و ضربه فیزیکی به آن است که در این شرایط بهتر است هر چه سریع‌تر آن را جایگزین کنید.
- در شرایطی که دمای موتور خودرو بیش‌ازاندازه زیاد شود؛ این عمل به‌مرور در کاتالیست تأثیر گذاشته و آن را خراب می‌کند.
- درصورتی‌که در موتور خودرو فرایند اشتعال و جرقه به‌خوبی صورت نگیرد؛ سوخت ناقص بوده و مخلوطی از سوخت و هوا وارد کاتالیست می‌شود که به‌مرور به آن آسیب وارد می‌کند.
- خراب بودن واشر سر سیلندر نیز منجر به ورود آب و روغن به محفظه احتراق شده و بر روی گازهای تولید شده تأثیر می‌گذارد. این گازهای وارد کاتالیست شده و به‌مرور به آن آسیب می‌زند.
مبدل‌های کاتالیزوری مقرون به‌صرفه و ماندگار بوده و باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش عملکرد خودرو می‌شود. کاتالیست ها از محیط‌زیست محافظت می‌کنند و یک قطعه مهم و کاربردی در خودرو به حساب می‌آیند؛ بنابراین با بررسی آن می‌توانید عملکرد خودروتان را ارتقا بخشیده و در مصرف سوخت صرفه‌جویی کنید و محیط‌زیست تمیزتری داشته باشید که درنهایت به سلامتی خود و خانواده‌تان منجر می‌شود.
لینک کوتاه:
